Umiejętność czytania i pisania jest początkiem długiej drogi edukacji. Każdego z rodziców cieszą pierwsze literki i słowa przeczytane przez malucha.
Jak szybko dziecko nauczy się czytać i kiedy powinno zacząć nabywać tę umiejętność?
Istnieje wiele teorii i metod, które dotyczą tego zagadnienia. Specjaliści wciąż szukają sposobu, który mógłby skrócić czas trwania nauki. Irena Majchrzak proponuje metodę opartą na percepcji wzrokowej, ponieważ uważa „że pismo, jako fenomen wizualny, powinno być poznawane wzrokowo”. Wstępem do poznania liter jest imię dziecka.
Zaczynamy od imienia
W odimiennej metodzie nauki czytania Ireny Majchrzak istotna jest świadomość dziecka, że brzmienie jego imienia jest zapisane za pomocą kompozycji liter. Pierwszym etapem wprowadzenia dziecka w świat słowa pisanego jest tak zwana inicjacja, która polega na zademonstrowaniu dziecku, jak pisze się jego imię. Inicjacja to spotkanie, podczas którego nauczyciel pisze imię dziecka i kieruje jego uwagę na liczbę, kształt, położenie, brzmienie, wielkość liter, tak aby dziecko mogło przyjrzeć się charakterystycznemu kształtowi każdej literki oraz obrazowi całego imienia. Następnie na oddzielnych karteczkach pisane są litery jego imienia, a dziecko stara się ułożyć je w odpowiedniej kolejności. Inicjacja ma charakter uroczystej ceremonii, podczas której dziecko jest skupione, zainteresowane, a nawet przeżywa wzruszenie. Dzieje się tak dlatego, że imię jest dla każdego symbolem mówiącym o nas samych. Imię nas wyodrębnia, ale też łączy z innymi ludźmi. Akt inicjacji wprowadza dziecko w świat pisma pobudzając emocje i intelekt.
Gry i zabawy z imionkami
Drugi etap odimiennej metody nauki czytania to gry i ćwiczenia przeprowadzane za pomocą wszystkich literek alfabetu oraz etykiet z imionami innych dzieci. Alfabet powinien być zawieszony na wysokości dziecięcych oczu. Natomiast wizytówki z imionami przymocowane są na takiej wysokości, aby dziecko mogło przy nich stanąć. Imiona umieszczone są również na oparciach krzesełek. Dziecko w każdej chwili ma możliwość dostrzegania podobieństw i różnic w pisowni eksponowanych wyrazów. Widzi, że napisy na wizytówkach różnią się liczbą i rodzajem liter. Sprzyjają temu gry i ćwiczenie np.: odszukiwanie wizytówek własnych i wizytówek kolegów.
Wizytówki z imionami pomagają w przekazywaniu i przyswajaniu zasad polskiej pisowni. Dzieci zauważają związek łączący osobę, zapis jej imienia oraz jego brzmienie. Dzieci znając brzmienie imion, przyswajają sobie ortografię poprzez wzrokową spostrzegawczość. W sposób naturalny uczą się, jak pisze się imiona, np. Grześ, Krzyś i nie traktując ich jako wyrazy trudne.
ABECADŁO
Kolejnym etapem jest prezentacja alfabetu. Każda litera alfabetu zostaje kolejno zademonstrowana i omówiona, zwracając uwagę na kształt i odpowiadający jej dźwięk. Dzieci sprawdzają, czy litera znajduje się w ich imieniu i zaznaczają ją na wizytówce. Prezentacja alfabetu jest zabawą, w której istotne jest, by dzieci nie zaczęły się nudzić. Do jej przeprowadzenia stopniowo wykorzystywane są inne wyrazy (jako zestawy liter). Tempo, z jakim wprowadzane są wszystkie litery, jest uzależnione od wieku dzieci i rodzaju grupy.
Wszystko ma imię
Kolejny etap wprowadzania dziecka w świat pisma polega na dopasowywaniu etykiet do przedmiotów i obrazków, najpierw wyrazami, potem równoważnikami zdań i zdaniami oraz dłuższymi tekstami. Na początku wykorzystywane są rzeczowniki najprostsze, dotyczące przedmiotów dobrze znanych dziecku, np. „lala”, „miś”. Dzieci kładą odpowiednią kartkę przy odpowiedniej zabawce. Stopniowo zwiększa się liczba wykorzystywanych wyrazów i przedmiotów, koncentrowanych w zestawy rzeczowników jednej kategorii: zabawki, meble, artykuły żywnościowe, przybory do szycia itp. Osoba dorosła w wyniku dyskretnej obserwacji dziecka, może podjąć działanie w celu usunięcia blokady w rozumieniu wyrazu. Obserwacje dziecka kumulują się i po pewnym czasie zadanie okazuje się być dla niego łatwe.
Ważne, aby w otoczeniu dziecka w domu i przedszkolu znalazły się różne rodzaje pisma, literki drukowane oraz pisane. Po prostych rzeczownikach wprowadzane są przymiotniki określające rzeczowniki, np. małe krzesło, zielony klocek oraz wyrażenia zawierające przysłówek, np. krzesło za stołem, krzesło przy oknie. Stopniowo wykorzystywane są podpisy dotyczące całych scen i zdarzeń, np. „miś, który siedzi obok lali” lub „lala, która leży w łóżku”. Podpisy zawierają coraz więcej wyrazów, tworząc coraz bardziej skomplikowane i dłuższe teksty.
Podczas wszystkich zadań proponowanych przez odimienną metodę nauki czytania stwarzane są warunki dydaktyczne, które pozwalają dziecku podczas pierwszego kontaktu ze słowem pisanych zrozumieć jego znaczenie.
Kiedy dzieci rozpoczynają naukę czytania już w wieku przedszkolnym, mają dużo czasu na spontaniczne i naturalne nabywanie umiejętności czytelniczych w formie zabaw, uwolnionych od napięć i lęków. Dzięki metodzie odimiennej, maluchy mają możliwość szybkiego poznania sztuki czytania od razu ze zrozumieniem, bez zniechęcenia i stresu.
Publiczne Przedszkole - Poziomkowa Akademia. Wszelkie prawa zastrzeżone © 2011 Poziomkowa Akademia.
Czytające brzdące